પ્રવાસ દરમિયાન ઊલટી થવાના (મોશન સિકનેસ): કારણો અને ઈલાજ
મેદાની પ્રદેશથી ગિરિમથક તરફના સર્પિલ રસ્તે મોટરપ્રવાસ કરતી વખતે કેટલાક લોકોની તબિયત બગડે છે, જેમ કે માથું ભમવું, ઊલટીઓ થવી, ગભરામણ અનુભવવી વગેરે. આ સમસ્યાને અંગ્રેજીમાં મોશન સિકનેસ કહે છે.
કારણ શું છે?
મોશન સિકનેસ ત્યારે થાય છે જ્યારે આપણા શરીરના વિવિધ અંગો મગજને વિરુદ્ધ સંકેતો આપે:
આંખો: ચળકતા દૃશ્યોને જોઈને મગજને જણાવે છે કે “શરીર ગતિમાં છે.”
આંતરિક કાન: અવાજ અને સંતુલન સંબંધી અંગ પણ ગતિનો સંકેત આપે છે.
સ્નાયુઓ અને સાંધા: પ્રવાસ દરમિયાન અસક્રિય રહેતા હોવાથી, તેઓ મગજને કહે છે કે “શરીર સ્થિર છે.”
આ વિસંગત સંકેતોના કારણે મગજ નિણય કરી શકતું નથી કે આપણે ચાલતાં છીએ કે બેસેલા છીએ – જેનાથી મોશન સિકનેસની લક્ષણો જણાય છે.
લક્ષણો
માથું ભમવું
ઊબકા આવવા
પસીનો છૂટવો
મોંમાં વધારે લાળ થવી
ગભરામણ
ઊલટીઓ
ઉપચાર અને ઉપાય
દવાઓ:
તબીબો ઘણીવાર Domperidone વર્ગની દવાઓ લખે છે.
આ દવા ભોજન પહેલા લેવી, જે પાચનતંત્રને તેજ કરે છે અને ઊબકાના સંકેતોને શમાવે છે.
ખોરાક સંબંધિત સલાહો:
પ્રવાસ પહેલાં 1-1.5 કલાકમાં પચવામાં ભારે ખોરાક ન લેવો.
ખાલીપેટ અથવા અતિભરેલ પેટ બંનેથી બચવું.
પ્રવાસ દરમિયાનનું વર્તન:
મોબાઈલ ફોન કે પુસ્તક ન વાંચવું – કારણ કે આ મોશન સિકનેસ વધારી શકે.
પોતાની ગાડીમાં હશો તો ડ્રાઈવર પાસે બેસવું વધુ સારું રહે.
બસમાં હશો તો આંખો બંધ કરીને આરામ કરવો, હેડફોનમાં હળવું સંગીત સાંભળવું લાભદાયક રહેશે.